XA KHƠI Tân Nhân

 

Làng Mai Xá Chánh - Chương 1

Làng  Mai:  Đất và người     Tác giã: Trương Hữu Thảo

Làng Mai Xá Chánh, xã Gio Mai, huyện Gio Linh, Quảng Trị - Chương 1

Nhà xuất bản hội nhà văn - 2011

Lời giới thiệu:

Đất nước Việt Nam ta thống nhất đã gần bốn mươi năm. Hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã lùi xa vào lịch sử. Những địa danh : Gio Linh, Cửa Việt, Đông Hà, thành cổ Quảng Trị, sông Thạch Hãn … đã trở nên rất quen thuộc đối với mỗi người chúng ta, nhưng vẫn là những tên đất gắn với những con người cần được hiểu một cách sâu sắc hơn, nhất là thông qua những tư liệu có thực về những con người có thực, với những hành động tưởng như phi thường nhưng có thực.

Làng Mai Xá Chánh - Chương 2

Chương 2

Con người và đời sống văn hóa xã hội làng Mai xá chánh

I. danh nhân

 1. Hồ Công Khanh

Ông là người xã Mai Xá, châu Minh Linh, người cao lớn khỏe mạnh, được sung làm lực sĩ vệ Kim Ngô. Khi trong nước có biến loạn, ông theo phò Định Doanh đánh giặc lập công, được trao tước Liễu Chữ Bá Thăng làm Đô chỉ huy Thiềm sự vệ phù Nam. Sau ông đi đánh dẹp ở Tuyên Quang bị tử trận [1]

2. Hai ngài khai khẩn họ Trương và họ Lê được vua sắc phong là Trương Đại lang thụy Cương Trực, Lê đại lang Thuỵ Minh Chính.

3. Ngài văn Dũng Hầu Bùi Quý Công được vua sắc phong Thụy Bình Trực.

4. Ông Trương Danh Thế có công thiết kế sông đào từ Mai Xá ra Nhỉ Hạ, thời chúa Phúc Tần.

Làng Mai Xá Chánh - Chương 3

Chương 3

Con người và đời sống kinh tế

1. Chợ làng Mai

Chợ làng Mai hình thành chính xác vào ngày, tháng, năm nào thì dân làng không còn nhớ, nhưng chắc chắn chợ có trước năm 1806. Chợ ở ngay trước cửa đình, trên khu đất khoảng 2 mẫu. Phía Bắc giáp với đình, phía Nam giáp với đường 73 Đông từ Cửa Việt lên Cồn Tiên. Bên kia đường, sông ngòi chằng chịt, nên thuyền ra, thuyền vào, kẻ mua người bán tấp nập. Thuyền buồm buôn bán đường xa như thuyền ông Xạ Cải, thuyền mụ Vậy, thuyền từ chợ Bộ Bản, chợ Chùa, chợ Dương Xuân, chợ An Da huyện Triệu Phong thường đến đây buôn bán. Chợ làng Mai lớn nhất, nhì của huyện. Chợ có 4 dãy lều làm bằng tre, lợp bằng lá tranh . Chiều dài mỗi lều khoảng 15m, rộng 4m, sắp xếp trật tự, sạch sẽ, văn minh. Dãy thì bán hàng tạp hoá như vải, đồ gia dụng, dãy khác bán hoa quả, dãy nọ bán cá, thịt, nước mắm, dãy kia bán gạo, ngô, khoai, sắn. Các dãy quán đều mát mẻ vì có hàng cây ngô đồng, cây bàng che phủ. Cây ngô đồng “không trồng mà mọc” là câu dân gian ai cũng biết. Thời nhỏ, lũ trẻ thường hái những quả già đem về làm bánh xe trượt. Với khung xe bằng tre, có 4 quả ngô đồng làm bánh, xe có thể kéo được một người nặng 30 kg.

Chợ làng Mai họp từ 9h30’ đến khoảng 15 h. Cá, tôm được bà con ở vạn chài, ở chợ Hôm Cửa Việt đưa tới bằng thuyền hoặc gánh bộ. Cá rất tươi vì vừa được bắt, đánh trong ngày.

Chè, chuối, bưởi, mít được dân ở chợ Cầu, Nam Đông, Nam Tây... gồng gánh đi theo đường bộ mang đến. Hoa, quả nhiều loại, có trái xanh, trái chín; có những quả mít rất to và ngon, mùa hè mà được ngồi ăn mít thì rất thú.

Vải sợi, vật dụng gia đình, gạo nếp, gạo tẻ, tấm, cám, thịt bò, thịt lợn, thịt gà, vịt....đủ loại. Thuốc bắc, thuốc nam cũng có đủ.

Khoảng 11h chợ đầy ắp hàng hoá, người đi lại tấp nập, kẻ mua, người bán ồn ào vui vẻ, nhộn nhịp. Cảnh làng quê đã vui, ấm áp, buổi chợ diễn ra đông đúc, càng làm cho làng quê thêm rộn ràng, vẻ no ấm.

Làng Mai xá chánh - Chương 4 và 5

Làng Mai Xá Chánh - Chương 4 và 5

Chương 4

Góp phần giải phóng dân tộc và        xây dựng quê hương

I. Phong trào Văn Thân

Khi triều đình nhà Nguyễn càng ngày càng bị giặc Pháp can thiệp sâu vào nội chính,  bắt nhà vua phải làm theo ý định của chúng thì nhà vua và một số cận thần  tìm cách chống lại. Vua  Hàm Nghi và một số cận thần chạy ra núi Tân Sở thuộc huyện Cam Lộ, Quảng Trị, rồi hạ chiếu Cần Vương vào ngày 13/07/1885.

Nhiều nơi ở tỉnh Quảng Trị hưởng ứng và đã xuất hiện 6 vườn                                                                                đào tụ nghĩa:

1. Vườn đào Tường Vân – Triệu Phong ông Lê Thế Vĩnh phụ trách

2. Vườn đào Cam Lộ - ông Khóa Bảo phụ trách.

3. Vườn đào Linh Yên – Triệu Phong

4. Vườn đào Bồ Bản -  Triệu Phong

5. Vườn đào Bích Khê – Triệu Phong - ông Hoàng Hữu Bính phụ trách.

6. Vườn đào Mai Xá - Gio Linh do cụ Trương Quang Cung làng Mai Xá phụ trách. Cụ Cung và một số người khác hoạt động bí mật tìm cách chống Pháp..

Làng Mai xá chánh - Phần phụ lục

Phụ lục:

1. Danh sách thanh niên làng Mai Xá chánh nhập ngũ từ năm 1945 – 1954

Đợt 1: (Từ Tháng 8/1945 – 1947)

a)  Nam tiến (1945 – 1947)

- Trương Công Hoành

- Trương Khắc Kế

- Bùi Tao

- Bùi Huỳnh

- Trương Công Tịch

b) Đội cảm tử ở đường 9:

Xa khơi + Câu hò bên bến Hiền Lương - Tân Nhân

Xuất bản 18-10-2012

Trích Hồi ký của NS Tân Nhân:

Tôi đứng đó... giữa những sân khấu ngoài trời, ánh đèn pha rọi sáng, dưới kia là biển người tít tắp: Họ là da vàng, da trắng, da đen? Tôi không còn biết... Dàn nhạc tấu khúc dạo đầu... Tôi đứng đó, lòng se lại, nôn nao nhớ về một miền đất, nơi con sông Thạch Hãn chảy qua làng đổ về Cửa Việt, sóng vỗ rì rầm càng rõ về đêm, tiếng thuyền chài gõ lưới dọc triền sông, tiếng hò mênh mông trên sóng nước...

Làng Mai Xá Chánh đón nhận danh hiệu "Đơn vị văn hóa"

Làng Mai bên sông Hiếu

Vidéo ĐÌNH LÀNG MAI XÁ CHÁNH